Familiekwesties en echtscheiding bemiddelen binnen de kerk

Name: Mayet Mediators
Address: Den Berg 16A, Halsteren, 4661 KZ, Land
Telephone: 085 - 773 02 12

Je bent christen en je onderschrijft de christelijke waarden en normen. Wanneer je in een ruzie belandt met familieleden, met de kerkelijke gemeente of in een echtscheiding belandt, dan kan dit verwarrend zijn. Een christelijke mediator helpt je bij een familieruzie.

08 December 2023

7 min. leestijd

Familieruzie en christen zijn, een complexe situatie

Welke toegevoegde waarde kan juist een church-mediator of kerkmediator bieden wanneer er familiekwesties spelen bij gemeenteleden in een kerkgenootschap of gemeente?

In dit artikel leggen we eerst de rol van de christelijke mediator in familiekwesties uit en daarna mij specifiek op de rol van mediation bij een echtscheiding binnen een gemeente richten. In ruim een derde van de families in Nederland komt ruzie tussen broers en zussen, ouders, kinderen en kleinkinderen voor. Als iemand je vertelt dat hij als gevolg van een langjarige ruzie alle contact met familie heeft verloren, kun je best vragen hoe dat voor hem is en of de behoefte bestaat het contact te herstellen. Als er een (begin van een) wens is om de ruzie te beëindigen, dan kan een mediator worden ingeschakeld om de partijen aan tafel te krijgen en de communicatie op de eerste plaats weer vlot te trekken.

Rol van de christenmediator in familiekwesties.

Wanneer we spreken over conflicten binnen de familiesfeer, vallen daaronder bijvoorbeeld een ruzie om een erfenis, een verstoorde relatie met familieleden, opvolgingsproblematiek in een familiebedrijf, ruzie tussen ouders en kinderen of kinderen onderling, conflicten met schoonfamilie, de verdeling van de zorg voor hulpbehoevende ouder(s) of conflicten bij opgroeiende pubers. Het is niet voor niets dat de Evangelische Omroep er een televisieprogramma voor heeft: “Het Familiediner”. Natuurlijk is er binnen iedere kerk of gemeente een pastorale verantwoordelijkheid. De dominee, voorganger, ouderling of pastoraal medewerker zijn vaak de eerst aangewezen personen die binnen het gezin of de familie betrokken zijn. Church-mediation kan bij het oplossen van het conflict tevens een belangrijke rol spelen.

Betrokken gemeenteleden al snel wat doen als er zo’n familieruzie wordt geconstateerd. Iemand kan bijvoorbeeld een predikant vertellen over wat hij of zij over een gemeentelid te weten is gekomen. Een belangrijke vraag daarbij is: Is er de behoefte om de ruzie te beslechten en de familiebanden te herstellen? Voor een goed geslaagde mediation heb je immers de wil van alle partijen nodig om de ruzie te beëindigen. Een church-mediator kan in zijn of haar rol als objectieve en neutrale bemiddelaar worden ingeschakeld om de partijen aan tafel te krijgen en een open en eerlijk gesprek aan te gaan. Een church-mediator heeft daarbij oog voor het geloof en hij of zij houdt rekening met de ethische gevoelens die kunnen spelen en de kerkleer die aangehangen wordt op het gebied van vergeving aan elkaar en daarna het benoemen van berouw en spijt. Een herstel-mediation wordt dit in vaktermen ook wel genoemd.

Berouw, spijt en vergeving bij mediation

Omdat geloven een manier van leven is, zeg je daarmee ook: ik wil leven in de vergeving van zonden, ik wil zelf aan anderen hun zonden vergeven, ook de zonden tegen mij. Vergeven hoort toch tot het christelijke leven. Maar: stel je voor dat er sprake is van jarenlang misbruik door iemand uit de familie? Stel dat er sprake is van huiselijk geweld in een gezin? Kan je als slachtoffer dan vergeven? Vergeving kan nooit afgedwongen worden, het wordt gegeven, uit zichzelf en vrijwillig. En vergeving kan pas plaatsvinden wanneer er sprake is van berouw bij de dader, het slachtoffer heeft recht op zijn of haar eigen proces en tijd. Omdat je als de kerk mediatior onderwerpen als berouw, spijt en vergeving in de mediation kunt inbrengen, de tijd kunt nemen, en het belang van alle partijen aan tafel in de gaten houdt, ervaar ik het als een wonder, wanneer het komt tot een vergeving tussen mensen. Een cadeau en vaak ook onverwacht. Elke situatie is verschillend en elk leven is uniek. Een dienstbare en dankbare rol, die je als christenmediator mag vervullen. Dat mensen zich openstellen en dat je het proces mag begeleiden in dat belangrijke deel van hun leven. Daarnaast kan de church-mediator vanuit zijn professionele rol instanties als Veilig Thuis en Jeugdzorg inschakelen, wanneer dit noodzakelijk is.

Veiligheid en vertrouwelijkheid - Mediationgesprekken zijn vertrouwelijk en de mediator heeft een geheimhoudingsverplichting. Hierdoor voelen de betrokken partijen zich eerder veilig en kan alles wat leeft en speelt aan de orde komen en benoemd worden. Het grote voordeel hierbij is dat juist de voorganger, kerkenraad of pastoraal werker niet in de conflictbemiddeling betrokken is. Pastoraal gezien is er voor hen volledig de ruimte om de betrokken partijen naar eigen inzicht te ondersteunen en begeleiden. Objectiviteit en onpartijdigheid spelen dan geen rol met betrekking tot de kwestie, een luisterend en begripvol oor des te meer. Wanneer partijen bereid zijn om aan tafel te komen bij de church-mediator, dan komt er meestal inzicht in de achterliggende patronen en wellicht is er een goede oplossing mogelijk. Vaak zie je na afloop van de mediation dat partijen opgelucht zijn, dat in ieder geval de lucht geklaard is en is er een kans dat de relatie weer wordt hersteld.

De christelijke echtscheiding - De achterban en de gemeente

Een van de meest voorkomende conflicten in de familiesfeer is de echtscheiding tussen gemeenteleden. Bij de behandeling van dit onderwerp zal ik niet ingaan op de verschillende theologische opvattingen die rondom echtscheiding bestaan of een ethische beoordeling van de echtscheiding doen. Welk standpunt een kerkgenootschap of gemeente ook aanhangt, wanneer een scheidend echtpaar bij mij aan de mediationtafel komt, hebben we het in ieder geval over het goede van een huwelijk: de liefde en zorg voor elkaar in verbondenheid. In veel kerken wordt het criterium aangehouden of je 'schuldloos' of 'schuldig' bent aan de scheiding. Het komt echter steeds vaker voor dat bij een echtscheiding geen duidelijke schuldige kan worden aangewezen. Een scheidend stel komt bijvoorbeeld samen tot de conclusie dat het niet meer gaat en dat een scheiding de enige uitweg is. Vaak wordt er een publiek oordeel over de scheiding uitgesproken. Ik noem het maar de rol en aanwezigheid van “de achterban”.

Er zijn veel verschillende kerkgenootschappen en christelijke gemeenten. Het is onmogelijk om een algemeen geldende leer te beschrijven, aangezien er in die verbanden verschillend wordt gedacht. Wanneer het scheidend stel mij om een mening of standpunt vraagt op dat gebied, dan is mijn antwoord altijd om hierover met de voorganger of dominee in gesprek te gaan. Een church-mediator kent echter wel de verschillende argumenten, standpunten van de verschillende kerken op hoofdlijnen en heeft een idee van wat het stel verwachten kan. Een scheiding is een rouwproces, het gaat om verliezen en loslaten van verwachtingen. Veel mensen voelen schuld- en schaamte en een falen. Vaak met verregaande gevolgen in de familie. Zo kunnen grootouders ineens hun kleinkinderen niet meer mogen of willen zien of worden er familierelaties verbroken.

Daarnaast zijn er vaak economische gevolgen. Een verhuizing, wellicht zelfs naar een andere buurt of school, minder te besteden inkomen, een koopwoning en schulden, zoeken naar werk en oppas voor de kinderen. Daarnaast kan een gevoel van verlies van je sociale status meespelen en soms ook een verlies van een stuk van je identiteit, die ontleende aan wie je was in het huwelijk samen. Dit alles is een zeer ingrijpende levensgebeurtenis, voor het hele gezin in een scheidingssituatie. De steun van de gemeente is hier zeer gewenst. Echtscheiding is een realiteit. Juist dan is het belangrijk dat de gemeente een veilig vangnet is voor de (ex) partners en hun eventuele kinderen. Als church-mediator constateer ik bij veel van mijn cliënten dat zij deze steun vaak missen en zich in de steek gelaten voelen. Daarbij moet ik constateren dat kinderen in een scheiding soms voelen dat zij moesten kiezen voor de schuldloze ouder en tegen de schuldige ouder. Kinderen zijn loyaal en mogen van zowel hun vader als hun moeder houden. Zij zouden niet moeten of hoeven kiezen tussen de ouders en hebben recht op een liefdevolle relatie met beide ouders. Mijns inziens is hier nog een heleboel te winnen binnen de kerk of de gemeente.

Wanneer een actieve kerkmediator in de gemeente is betrokken, dan kan deze ook een actieve taak of rol binnen de kerk toebedeeld krijgen. Vooral op het gebied van kennisoverdracht en informatieoverdracht op het gebied van mediation en conflictbemiddeling bij echtscheiding. Hoe gaat een church-mediator te werk als hij een aanvraag krijgt om te bemiddelen? Scheidingsbegeleiding heeft de volgende voordelen boven een scheiding op tegenspraak via advocaten. Onder begeleiding van de mediator kom je tot je eigen afspraken en heb je invloed op deze afspraken. Alles wordt in één keer geregeld, en niet in afzonderlijke elkaar opvolgende procedures. De overeenkomst is toegesneden op de geloofs – en levensperspectieven van de man, de vrouw en de kinderen. Dit soort maatwerk kan een procedure op tegenspraak niet bieden. Escalatie van ruzies door indirecte communicatie (via twee advocaten) wordt voorkomen. Kinderen worden betrokken in de scheiding van hun ouders. De scheiding is sneller geregeld. De kosten zijn lager dan bij een procedure met twee advocaten.

Geloven in mediation - waar we te vinden zijn

Conclusie: Geloven in mediation

Een christen mediator kan dus een belangrijke rol innemen in de kerkelijke gemeente als het om familiekwesties of echtscheiding gaat. De church-mediator is neutraal, verplicht tot geheimhouding van in vertrouwen verstrekte informatie en werkt volledig zelfstandig. Wanneer je als de kerk of de gemeente partijen aan tafel kunnen laten geloven in mediation, dan is de oplossing voor ieder familie-conflict grotendeels nabij.

Mayet Mediators bemiddelt in conflicten in kerkelijke gemeenten en christelijke partijen in het hele land. Kijk hier in welke steden we te vinden zijn.

Daarnaast is het altijd mogelijk om te vragen naar alternatieven, reistijden en opties die de mediator zelf heeft. Je kunt een mediator zoeken in steden als Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Breda, Eindhoven, Arnhem, Bergen op Zoom, Roosendaal, Tilburg, Halderberge, Den Bosch, Middelburg, Dordrecht, Schoonhoven, Woerden, Kockengen, Nieuwegein, Hoofddorp, Nijmegen, Zwolle, Zeeland.